Adana Çiftçiler Birliği 2023 Yılı Tarım Raporu’nu açıkladı. Raporda tarım kesiminde yaşanan problemler ve tahlil teklifleri tek tek sıralandı.
Adana Çiftçiler Birliği Lideri Memnun Hakikat, tüm dünyayla birlikte Mart 2020’den geçtiğimiz yaz aylarına kadar yaşanan ve can kayıplarının yanı sıra büyük ekonomik kayıplara da yol açan pandemi süreci sona ermesine karşın memleketler arası piyasalardaki ziraî girdi ve emtia fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğini vurguladı.
Doğru, “Bu süreç tarımın ne kadar vazgeçilmez ve stratejik bir bölüm olduğunu bir sefer daha tüm insanlığa göstermiştir. Bu fikirler ışığında 2023 yılına girerken, tarım ve hayvancılık dalında esas yaşanan sıkıntılar, fikirlerimiz ve tahlil tekliflerimizi içeren Tarım Raporu’muzu ilgili tüm kesitlerin görüşlerine sunar, bereketli bir yıl dileriz” dedi.
İşte Adana Çiftçiler Birliği tarafından hazırlanan 24 unsurluk 2023 Yılı Tarım Raporu:
SULAMA ALTYAPISINA SÜRAT VERİLMELİ
1- İklim değişikliğinden en olumsuz etkilenecek ülkelerden birisi olarak, ziraî sulama konusunda su kaynaklarımızı daha düzgün koruyacak, daha az suyla, daha az güç sarf ederek, daha fazla randıman alınabilecek kapalı basınçlı sulama altyapı yatırımlarına sürat verilmelidir. Ziraî sulama projeleri, Türk tarımının geleceği için en kıymetli yatırımdır.
ARTAN MALİYETLERE KARŞI GÜNEŞ GÜCÜ DESTEKLENMELİ
2- Artan güç maliyetleri nedeniyle; ziraî sulama, hayvancılık ve ziraî üretim ile tarım ve hayvancılık eserlerinin işlenmesinde güneş gücüyle elektrik üretmenin daha fazla teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu teşvikler yalnızca finansman dayanağıyla değil; çorak ve taşlık yerlerin GES yatırımına açılması, küçük alanda daha fazla güç üretebilecek yeni panellerin geliştirilmesi, bürokrasinin azaltılması üzere mevzuları da kapsamalıdır.
FİYAT ARTIŞININ SEBEBİ TÜRK ÇİFTÇİSİ DEĞİL
3- Besin enflasyonu ile uğraşta öncelik ziraî girdi maliyetlerini düşürücü önlemlerin alınmasına verilmelidir. Tüm dünyayla birlikte yaşanan besin fiyatlarındaki artışın sebebi Türk çiftçisi değildir. Hatta tarım, besin fiyatlarındaki artıştan en olumsuz etkilenen bölümlerin başında gelir.
YASAK VE CEZA DEĞİL, TEŞVİK VE DESTEK
4- Planlı Üretim modeli ile ülkemizde üretim ölçüsü tüketimden az olan stratejik eserler değil, arz ve talep dengesizliği nedeniyle fazla ekildiğinde ihracat bahtı da olmayan bilhassa yaş meyve ve sebzede sulama imkanı, verimlilik, kalite ve alternatif eser imkanları da gözetilerek planlama yapılmalıdır. Yasaklama yahut cezalandırma ile değil, teşvik ve ucuz finansman da dahil farklı destekleyici siyasetlerle planlamanın daha cazip ve uygulanabilir olacağı kanaatindeyiz.
Adana Çiftçiler Birliği Lideri Keyifli Doğru
HIZLI TREN ÇİZGİLERİ KULLANILMALI
5- Büyük kentlerde yaşayanlar ürettiğimiz yaş meyve, zerzevat ve hayvancılık eserlerinin en büyük müşterisidir. Ziraî eserlerin büyük kentlere yakın yerlerde üretimi halinde düşünülen Kent Tarımı Projesi, yeraltı sıcak su kaynakları, ucuz güç, kolay lojistik ve ağır istihdam imkanları olan yerlerde kurulacak organize ziraî üretim merkezleri ile sağlanabilir. Lakin yalnızca nakliye masraflarını düşürmek hedefiyle düşünülürse, karayoluyla yapılan nakliye yerine, yaş meyve sebzelerin ağır olarak ekildiği yerlerden süratli tren çizgileriyle frigolu vagonların da kullanılması sağlanarak teşvik edilmelidir.
SPEKÜLASYONLAR ÖNLENMELİ
6- Hür piyasada oluşan tarım eserleri fiyatları; spekülasyonlara, palavra haberlere, yanlış ve taraflı stok ve üretim varsayımı bilgi kirliliğiyle ani değişimler göstermekte ve haksız karlara sebep olurken, üretici ve tüketicilerimize de olumsuz yansımaktadır. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığımız tarafından bakan yardımcısı düzeyinde bakanlık sözcüsü tayin edilerek, en yetkili ağızdan kamuoyunu bilgilendirme maksatlı tertipli basın toplantısı yapılmalıdır.
DESTEKLER MALİYETLERİ DÜŞÜRMEYE ODAKLANMALI
7- Ziraî desteklemelerin sadeleşmesi ve gereksiz kimi takviyelerin kaldırılarak, üretim ve verimliliği özendirici, direk son üretilen eser ve girdilere yönelik desteklemelerin tartı kazanması üreticilerimiz tarafından da beklenmektedir. Ziraî destekleme; üretime, randımana ve üretim maliyetlerini düşürmeye odaklı olmalıdır.
DESTEKLER EN GEÇ 31 MART’TA VERİLMELİ
8- Ziraî dayanaklar içinde; mazot, gübre ve yem üzere değerli girdiler ile fiyat fark takviyesi ödenen eserlere ilişkin ünite fiyatlar gelecek yılki üretimi teşvik için en az sayılarla en geç 1 Aralık tarihinde açıklanmalıdır. Piyasada oluşacak girdi maliyetlerindeki ve eser fiyatlarındaki değişimler bakanlıkça takip edilerek 30 Ekim tarihinde birinci açıklanan takviye ölçüleri revize edilerek sonuncu takviyeler belirlenmelidir.
Çiftçinin hür piyasada oluşacak fiyatlarla ziyan etmesini engellemek gayesiyle belirlenen son dayanak fiyatlarının tamamı en geç takip eden yılın 31 Mart tarihine kadar çiftçi hesaplarına yatırılmalıdır.
SİGORTADA DEVLET DAYANAĞI ARTIRILMALI
9- TARSİM sigorta risk kapsamı her yıl oluşan yeni risklerle artmaktadır. Lakin çiftçimizin sigortaya olan talebinin kâfi olmadığı da maalesef görülmektedir. Bu nedenle sigorta havuzunun dolması ve maliyetin azalması için TARSİM sigortası yaptırılması; devlet dayanağının arttırılması yanında çiftçi tanıtımları ve acente eğitimleri ile daha cazip hale getirilmelidir. TARSİM tarafından pilot bölgelerde uygulanan Gelir Kaybı Sigortası da dalımız için çok yararlı olacaktır. Lakin uygulamanın borsa fiyatları oluşan hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar ile sonlu kalacağı inancındayız.
BÖLGESEL PROJE VE SİYASETLER GELİŞTİRİLMELİ
10- Tarım eserleri dış ticaret istikrarında ülkemizin döviz fazlası vermesi sevindiricidir. Lakin ithalata ödenen dövizin azaltılması için açığımız olan eserlerin üretimini ve randımanını arttırıcı bölgesel proje ve siyasetler ile tarım eserleri ihracat ölçümüzü, paketleme kalitemizi ve ünite ihracat fiyatlarımızı arttırıcı teşvikler gerekmektedir. Lojistik pozisyonu ve üretilen farklı ziraî eserleri ile Türkiye’nin bu bahiste önü çok açıktır.
ÇİĞ SÜT MALİYETLERİ TARAFSIZ BİR BAKIŞLA BELİRLENMELİ
11- Çiğ süt tavsiye fiyatlarının açıklandığı Ulusal Süt Kurulu daimi lideri Hayvancılık Genel Müdürü olmalı ve USK üretici ile endüstrici ortasında, üretimin devamlılığını sağlayan, muteber ve tarafsız bir uzlaşma masası haline dönüştürülmelidir. USK, Besin Komitesi’nin talimatıyla, belirlenen fiyatın yalnızca duyurusunu yapan bir kurum pozisyonundan kurtarılmalı, aylık çiğ süt maliyetleri tarafsız bir bakış ile belirlenmelidir.
Üreticilerimizin üyesi olduğu dernek statüsündeki kuruluşlar da tıpkı sanayicilere verilen hak üzere USK’da temsil edilmeli, idareye girebilmelidir. Bu bahiste USK kuruluş yönetmeliğinde Bakanlığımız tarafından yapılacak bir değişiklik kâfi olacak ve üreticilerimiz daha adil temsil edilecektir. .
ÖDEMEDE GECİKMEYE SEBEP OLANLAR İFŞA EDİLMELİ
12- Hayvancılık yapan çiftçilerimizin yem, güç, sperma, veteriner ilaçları üzere girdi alımları her ay olduğu için; beyan, askı ve inceleme mühletleri tamamlanan 3 ay evvelki süt ve et prim hak edişleri aylık olarak nizamlı bir halde ödenmelidir. Evrakların askı ve inceleme süreçlerinde gecikme yaşatan üretici birlik ve kooperatifleri kamuoyuna duyurularak, ödemelerde gecikmeye sebep olanlar kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
DENETİMLER DAHA SIK YAPILMALI
13- Tarım eserlerinin işlenmesiyle tüketiciye sunulan besin eserlerinde taklit ve tağşişle uğraştaki kontrol ve tahliller, çiftçimizin ve işini gerçek yapan sanayicimizin hakkını korumak gayesiyle daha sık yapılarak uygulanmalı ve yanlış yapanlar kamuoyuna aylık olarak duyurulmalıdır.
ÇİFTÇİ MALLARINA VERİMEN CEZALAR İNDİRİMSİZ UYGULANMALI
14- Son yıllarda çiftçilerimizin açık yerde bulunan; ziraî eser, tarım alet ve ekipmanları ile trafo, kapı, tel örgü ve canlı hayvan üzere birçok malına karşı işlenen hırsızlık cürümlerine ait şikayetlerde artış olması sebebiyle, çiftçi mallarını koruma kanunu güncellenerek tekrar hayata geçirilmeli ve suçluları yakalayan asayiş görevlilerimizin de muzdarip olduğu, çiftçi malına yönelik hırsızlık hatalarına verilecek mahpus cezalarının indirimsiz olarak uygulanması ve caydırıcı olması Adalet Bakanlığı gündemine alınmalıdır. Şehir merkezlerinde olduğu üzere, güvenlik hedefli her köye bir bekçi görevlendirilmelidir.
ZİRAÎ ATIKLAR GÜÇ TESİSLERİNDE DEĞERLENDİRİLMELİ
15- Ziraî atıkların tarlada yakılarak yok edilmesi yerine balya yapılarak güç tesislerinde yakılıp güç üreterek, hem çiftçimize hem de iktisada katkı sağlanmaktadır. Lakin yerleşim yerlerine ve tarım yerlerine yakın yerlerde inşa edilen bu tesisler halk sıhhatine ve ziraî üretime ziyan vermektedir. Ayrıyeten balya halinde toplu koruma edilen atıklarda bitkisel eser zararlıları ömür döngülerini sürdürmekte ve ziraî üretime büyük ziyanlar vermektedir. Bu tesislerin yatırım aşamasında; yer seçimlerinde daha titiz davranılmalı, ziraî üretimden uzak yerler seçilmeli, ziraî atık balyaları zararlılara karşı ilaçlanmalı ve süreçlerin takibi etraf ile tarım il müdürlüğü takımlarınca yapılmalıdır.
STK’LARLA DAHA SIKI İŞBİRLİĞİ YAPILMALI
16- Tarım ve Orman Bakanlığı ile tarım ve hayvancılık konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ortasında daha sıkı görüş alışverişini sağlamak ve uygulamalarla ilgili sıkıntılar ve tahlil teklifleri için daha yakın işbirliği için, bakanlığımızın belirleyeceği bölgeler bazında nizamlı toplantılar yapılmalı, toplantılar rapor edilerek bakanlığa bağlı ilgili genel müdürlüklere iletilmelidir.
PAKETLEME KİMYASALLARI TEST EDİLMELİ
17- Kamuoyunda oluşan yanlış algı ve baş karışıklıklarına son vermek emeliyle ziraî eserlerin paketlemesinde kullanılan hasat sonrası kimyasalları da TAGEM tarafından denemeleri yapılıp test edildikten sonra insan ve etraf sıhhati açısından Besin Denetim Genel Müdürlüğünce ruhsatlandırılmalıdır.
ZİRAİ İLAÇ MEVZUATI GÜNCELLENMELİ
18- Zirai ilaçların kullanımı, dozları ve kalıntı limitleri ile ilgili mevzuat güncellenerek, zirai ilaç kullanımı talimatnamesi yenilenmelidir. Eser bazında tavsiye dışı ilaç kullanımına yer vermeyecek halde ziraat mühendisleri odası ile birlikte çalışma yapılarak yeni bir düzenleme yapılmalıdır.
KALİTE STANDARDI GETİRİLMELİ
19- Turunçgil ve muz üzere meyvelerde; karantina kapsamında olmayan, meyvenin çürüme ve süratli bozulmasına yol açmayan, yalnızca dış kabuk görünümündeki kusur boyutları, meyve kalibresi, renk ve asit oranı üzere mevzularda kalite standardı getirilerek, üretici ve alıcı ortasındaki alım kontratlarında kural koşulup, ticari uyuşmazlıkların önlenmesi gerekir.
SADECE FİNANSMAN DEĞİL İSTİKAMET VERİLMELİ
20- Ziraat Bankası aracılığıyla verilen hazine dayanaklı ziraî işletme ve yatırım kredilerinin yalnızca finansman imkanı sunmaktan öteye giderek, Türk tarım ve hayvancılığına istikamet verir hale gelmesinden memnuniyet duymaktayız. Bu kredilendirme siyaseti ile Türk tarımının eksiği olan; birleşme, ortak iş yapma, pazarlama, KOBİ’leşerek eser sürece ve markalaşma üzere mevzular da teşvik edilmeli ve kredi imkanları bu alanlarada da kurallı olarak tanımlanmalıdır.
BUĞDAY VE ARPA ÜRETİMİ FARKLI DESTEKLENMELİ
21- Ülkemizin ziraî eser deseninde buğdayın insan beslenmesinde, arpanın ise hayvancılıktaki ehemmiyeti tartışılmazdır. Sulama imkanı olmayan ve buğday ile arpadan diğer eser yetiştirme bahtı bulunmayan bölgelerdeki çiftçilerimizin; üretime devamları ve genç nesillerinin da birebir işi sürdürmeleri için olumlu ayrımcılık yapılarak, bu çiftçilerimizin buğday ve arpa üretimleri farklı formda desteklenmelidir.
YER OLMASINA KARŞIN MAL ALMAYAN DEPOLARIN LİSANSI İPTAL EDİLMELİ
22- Ziraî eserlerin hasat vakti birebir anda piyasaya arz edilerek fiyat düşmelerini engellemek için kurulan lisanslı depolarda; tüm eserler için eser kalite standartları ve fire oranları yine belirlenerek yayınlanmalı, depolardan alınan eserlerin nakliyesinde hür piyasa kaidelerinin çalışması sağlanmalı, deposunda yer olmasına karşın mal almak istemeyen depo sahiplerinin lisansları iptal edilmelidir. Türkiye’nin her yerinde faaliyet gösteren tüm lisanslı depolar tıpkı standart ve çalışma kaidelerini çiftçi ve sanayicimize sunmalıdır.
HALE GİRİŞ MECBURİYETİ KALDIRILMALI
23- Yaş meyve ve zerzevatın toptan olarak alıcı ile buluştuğu hallerle ilgili çıkan hal yasası, tüm yaş meyve ve zerzevat üretiminin hale girişini yahut bildirim yapılarak ticaretinin yapılmasını öngörse de hal kayıt sisteminin ne üreticiye, ne tüccarlara, ne de karar alıcı pozisyonundaki kamuya hiçbir katkısı olmamıştır.
Bu nedenle yeni çıkacak olan hal yasasında; hale giriş mecburiyetinin kaldırılması ve mevcut hallerin sayısının azaltılarak, merkezi ve daha büyük, soğuk hava depoları olan ve lojistik imkanları açısından güçlü hal komplekslerinin inşası gerekmektedir. Hallerdeki ticaret sırasında kesilen ve belediyelere aktarılan hal rüsum ve etraf paklık vergileri hallerin modernizasyonu için yatırıma dönüşmelidir.
ARAŞTIRMALAR DESTEKLENMELİ
24- Zirai uğraşta kullanılan kimyevi ilaçların azaltılması için biyolojik ve biyoteknik gayret metodları daha fazla desteklenmeli, bu bahiste yatırım yapmak isteyen özel dala finansman dayanağı sağlanmalıdır. Yaş meyve zerzevat ihracatında sıfır tolerans pahasına sahip olan akdeniz meyve sineği ile gayrette Tarım ve Orman Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından ortak yürütülen kısır böcek üretim yatırımı çalışmaları hızlandırılmalı ve kısır böceklerin tabiata salımı bir an evvel hayata geçirilmelidir.