Mustafa Özdemir
ZONGULDAK – Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde faaliyet gösteren Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’nda (Erdemir) işlenen cüruf için TÜBİTAK’tan “Tehlikeli Atık” çıktı.
Erdemir’in üretiminden çıkan cürufu işleyen Kılıçlar Madencilik, ilçe halkı ve çevrecilerden yükselen yansılar üzerine Etraf Bakanlığı’ndan ‘Çevre ve Tesir Değerlendirmeye (ÇED) gerek yoktur’ kararı almıştı.
‘CÜRUF, RİSK HUDUT KIYMETLERİNİN ÜZERİNDE’
Tepki çeken karar üzerine harekete geçen Ereğli halkı ve çevreciler Zonguldak Yönetim Mahkemesi’ne iptal davası açtı. Mahkeme heyeti Şubat 2023’de cüruf tesisleri ve civarında keşif yaparak, Kılıçlar Madencilik tarafından işlenen cüruftan numuneler alıp Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’ndan (TÜBİTAK) tehlike ölçeği istedi.
Zonguldak Yönetim Mahkemesi’nin TÜBİTAK’tan istediği cüruf tehlike ölçeği raporu geçtiğimiz günlerde açıklandı. Tübitak Marmara Araştırma Merkezi’nin Erdemir cürufu üzerinde yaptığı incelemeler sonucunda Zonguldak Yönetim Mahkemesi’ne sunduğu raporda, cürufun bazik ve inorganik olduğu, R41(H318) risk özelliğini içeren bileşik ölçüsünün bu risk ibaresi için Atık İdaresi Yönetmeliği’nde (AYY) verilen hudut bedelini aştığı belirtildi.
‘BALIKLARI ÖLDÜRÜYOR’
İlçe halkının imece tarzı topladığı 25 bin lirayla yaptırdığı TÜBİTAK cüruf raporunda ortaya çıkan en değerli detay ise balıklar üzerinde yapılan ‘Zehirli Seyretme Faktörü’ (ZSF) deneyi. Bu deneyde cürufun suyla birleştiğinde balıklar üzerinde ölümcül tesiri olduğu ortaya çıktı.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan cüruf raporunun ‘değerlendirme’ kısmında ise şu tabirlere yer verildi: “Tüm bu bulgular sonucunda, 23T351-2 nolu proses çıkışından kalan ürün(Agrega) numunesinin Atık Yönetmeliği’ne nazaran ‘tehlikeli atık’ olduğu değerlendirilmiştir. Atık için AYY kodu (160303*),”Tehlikeli unsurlar içeren inorganik atıklar” olarak tavsiye edilmektedir.