Yüksek ÖTV oranları ve kredi kartına taksit sınırlamaları, vatandaşların cep telefonu alım gücünü zorlaştırırken, yasal yollardan yapılan satışlar 10 milyon adede geriledi. Öte yandan, kayıt dışı yollardan gelen aygıtlar ve yolcu beraberi getirilerek satışa sunulan eserler bu sayıyı 5 milyona kadar çıkarabiliyor. MOBİSAD Başkanı Sinan Turnacı, kayıt dışılıkla gayret için vergi oranlarının düşürülmesi ve taksit sayısının artırılması gerektiğini belirtiyor.
DEVLET VERGİ KAYBEDİYOR, VATANDAŞ TEKNOLOJİYE ERİŞEMİYOR: TELEFON, VERGİSİYLE 2 KATINA GELİYOR
Geçmişte telefonun ana fiyatının bir katı olan fark, artık iki katına çıkmış durumda. Hal bu türlü olunca bir yanda hem devlet ziyana uğramış oluyor, öbür yanda yüksek vergiler nedeniyle telefona iki katı fazla para ödeyemeyen halk bu teknolojilere erişmekte zahmet çekiyor. Örneğin Odatv’nin yaptığı incelemeye nazaran Çin’den getirilen bir telefonun, Türkiye’den alınan ile kıyası merak uyandırdı. Örneğin Xaomi 14 Ultra cep telefonu Çin’den 33 bin liraya alınmasına rağmen, Türkiye’de 70 bin ile 75 bin TL ortasında satıldığı öğrenildi. Bir başka örnek de iPhone marka telefondan. Yurt dışından getirilen telefonun, 2 katından daha ucuza geldiği belirtilirken, iPhone 16 Pro Max telefonun 47 bin TL civarında satıldığı, fakat Türkiye’de bu fiyatın 95 ile 100 bin TL ortasında olduğu öğrenildi.
“VERGİLER YÜKSEK, TAKSİTLER HUDUTLU: KAYIT DIŞINA YOL AÇIYOR”
“Kayıtdışı cihaz”, yüksek cep telefonu maliyetlerini aşmak maksadıyla yasal olmayan sistemlerle ülkeye getirilen ve kullanılan aygıtlara deniyor. Ekonomim.com’dan Yener Karadeniz’in haberine göre, MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de alım gücünün düşük olması nedeniyle teknolojiyi erişmenin zorlaştığını belirtti. Turnacı, “En değerli nedenlerin başında yüksek vergi oranlarının geldiğini, taksit sınırlamasının da kıymetli bir etken olduğunu” belirterek, vatandaşların daha uygun fiyatlarla teknolojiye ulaşabilmek için “kayıt dışı kanalların öne çıktığını” söyledi.
“EN FAZLA 3 TAKSİT YAPILIYOR”
Cep telefonlarına Kültür Bakanlığı payı yüzde 1, TRT Bandrolü yüzde 12, Katma Kıymet Vergisi (KDV) yüzde 20 ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 50 oranında uygulanıyor. Ayrıyeten, cep telefonlarına uygulanan taksit sınırlamaları da dikkat çekiyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) kararına nazaran, 12.000 TL üzerindeki cep telefonları için en fazla 3 ay taksit yapılabiliyor. 12.000 TL altındaki telefonlar ve yenilenmiş telefonlar için ise 12 taksit yapılabiliyor. Lakin, ticari kredi kartı kullanıldığında, fiyat sonu olmaksızın 12 aya kadar taksit uygulanabiliyor.
“17 BİN TL TELEFONUN 8.650’Sİ VERGİ”
MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de 2019 yılına kadar yılda ortalama 12-13 milyon cep telefonu satıldığını, fakat getirilen tedbirler, döviz kuru artışı ve düşen alım gücü ile satışların gerilemeye başladığını belirtti. Bu yıl, kayıtlı cep telefonu satışlarının 10 milyon adet civarında gerçekleşmesi bekleniyor. MOBİSAD datalarına nazaran, Türkiye’deki ortalama cep telefonu fiyatı 17 bin TL düzeyinde olup, bunun 8 bin 650,9 TL’si vergilerden oluşuyor.
“VERGİ KAYBI YÜZDE 30”
Kayıt dışı cep telefonlarının sayısı ise 3,5 milyon adede ulaşmış durumda. Yüksek fiyatlar nedeniyle yolcu beraberi getirilen aygıtlarla birlikte bu sayı, yasal satışların yarısı olan 5 milyon adede yükseliyor. Kayıt dışı aygıtlar, kesimde büyük bir sorun yaratırken, birebir vakitte 30 milyar 278 milyon TL’lik vergi kaybına yol açıyor. Kanunî yollarla yapılan 10 milyon cep telefonu satışından elde edilen vergi fiyatı ise 86,5 milyar TL’ye ulaşıyor. Bu vergi kaybı, toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor. Bilhassa üst segment cep telefonlarında ağırlaşan kayıt dışı satışlar nedeniyle vergi kaybının çok daha yüksek düzeylerde olduğu varsayım ediliyor.
“ÖTV YÜZDE 20’LERDE OLMALI. BÖYLELİKLE HERKES YASAL YOLLARI TERCİH EDECEK”
MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, vergi oranlarında yapılacak düzenlemelerle devletin vergi gelirlerinin artacağını ve kayıt dışı cep telefonu satışlarının önüne geçilebileceğini belirtti. Turnacı, “Bütün aygıtlar neredeyse yüzde 50’lik ÖTV dilimine giriyor. ÖTV hissesi yüzde 20’ler düzeyinde olmalı. Bu düzenleme ile yurtdışı ile fiyat makası azalacak ve vatandaşlar garanti üzere satış sonrası hizmetlerden faydalanabileceği yasal kanalları tercih edecektir” dedi.
“12 TAKSİTLE ALINACAK CEP TELEFONU NEREDEYSE YOK”
Ayrıca, taksitteki 12 bin TL hududunun, düşük kaliteli ve kısa ömürlü cep telefonlarına yönlendirdiğini tabir eden Turnacı, bu hududun 30 bin TL’ye çıkarılması gerektiğini vurguladı. Şu an piyasada, vatandaşların 12 taksitle alabileceği yeni teknolojilere uygun cep telefonu modelinin neredeyse bulunmadığını belirten Turnacı, bu düzenlemelerin tüm tarafların gelirine olumlu yansıyacağını ve kayıt dışı satışların sona ermesini sağlayacağını söyledi.