Örneğin Belçika’da bu formda doğan her 10 çocuktan 6’sının biyolojik babası Danimarkalı. Birleşik Krallık’ta tekrar fertilite kliniklerinde kullanılan tüm spermin beşte biri Danimarkadan.
The Irish Times gazetesine nazaran Danimarka’da bağışlanan tüm spermin yüzde 90’ı Avrupa ülkelerine gidiyor.
Danimarka’dakinin farkını ne?
Euronews’ün konuştuğu 37 yaşındaki Hollandalı Kim onlardan biri. Haziran 2020’de bu prosedüre başvurmaya karar verdi. Evvel kendi ülkesinde Hollandalı bir sperm bankası gitti fakat donörler hakkında kâfi bilgi verilmediğini görerek Danimarkalı kurumla çalışmayı tercih etti.
Kim’in aktardığına nazaran burada hem donörlere dair çok daha ayrıntılı bilgiler mevcut hem de donör çeşitliliği çok daha yüksek. Örneğin, Hollandalı banka saç ve göz rengi, etnisite ve vücut yapısına ait genel vaziyet üzere yalnızca dış görünüşe dair birkaç özelliği belirtiyor. Halbuki Danimarkalı kurumun donör evrakında kişinin bebeklik fotoğrafı dahil, el yazısı ve ses örneği üzere son derece ferdî göstergeler mevcut.
Kim, tüm bu donelerin kendisine karakter özellikleri konusunda bir fikir verdiğini söylüyor ve ekliyor: “İleride çocuğum biyolojik babasını merak ederse en azından kimi şeyleri bilebilsin istedim.”
Kendine Portekiz bir donör seçen Kim, daha sonra muvaffakiyetle gebe kalmış.
Köklü gelenek
Peki mevzu sperm bağışı olduğunda bu ülke Avrupa’da tam olarak neden bu türlü bir yer edindi?
Bu durum Danimarka’nın pek çok ülkeden evvel 2006’da bekar ve lezbiyen bayanların donör spermiyle döllenmesine müsaade veren kanunları hayata geçirmesiyle ilgili. Bugün bile hala her AB ülkesinde buna müsaade verilmiyor.
Avrupa Sperm Bankası CEO’su Annemette Arndal-Lauritzen’e nazaran bu değişim yeni doğan Danimarkalı donör çocuklar dalgasını da harekete geçirdi. Lauritzen şunları söylüyor:
“Bugün, Danimarka’da doğan tüm çocukların yüzde birinden fazlası donör spermiyle doğuyor. Bu, rastgele bir Avrupa ülkesinin en yüksek yüzdesi. Danimarka’da bu kadar çok çocuğun bu yolla dünyaya gelmesi, ülkemizdeki tabuları ortadan kaldırdı”
Danimarka kültüründe sperm bağışı bundan da uzun müddettir var olduğu için olağanlaşmış durumda. Birinci banka 35 yıl evvel kuruldu. O vakitten beri Danimarkalılar, sperm bağışı reklamı yapan sperm bankalarına alıştı ve kültürün bir modülü haline geldi.
Geçen yılın Temmuz ayından beri Danimarkalı bir sperm donörü olan 23 yaşındaki Lasse Haldrup, Danimarka toplumunda sperm bağışının hassas bir mevzu olduğunu düşünmüyor. Haldrup, “Bu mevzuda epey açık konuşuyorum. Etrafımdaki herkes biliyor, ailem, arkadaşlarım, hatta şu anda görüştüğüm kız bile” diyor.
Nasıl donör olunuyor? Ne kadar kazanılıyor?
Diğer birçok Avrupa ülkesinin bilakis, Danimarka mevzuatı, sperm bankalarının serbestçe reklam yapmasına müsaade veriyor. Örneğin genç Danimarkalılar, Instagram yahut Youtube reklamları aracılığıyla hedefleniyor.
Lassen, “Uygun donörler bulmak için hayli fazla yatırım yapıyoruz. Bağış yapmanın artılarını ve eksilerini ve bunun öbürleri için ne manaya gelebileceğini açıklayarak onları eğitmeye çalışıyoruz.”
Her sperm bağışı karşılığında donörler bir fiyat ve fitness aboneliği alıyor. Bağış başına da 40 Euro ödeniyor.
Haldrup haftada iki kere bağış yaparak cep harçlığını çıkardığını şu sözlerle anlatıyor: “Bu bir kazan-kazan durumu. Diğerlerinin çocuk sahibi olmasına yardımcı olmuş oluyorum.”
Bu durum birçok Danimarkalının sperm donörü olmak için başvurmasına neden oluyor.
Arndal-Lauritzen, “Yüksek müracaat sayısı nedeniyle yüksek kaliteli sperm seçmemiz mümkün oluyor. Çok sayıda sıhhat testi yapılıyor ve sonunda başvuranların sadece yüzde 5’i sperm donörü olarak onaylanıyor.” diyor.