Dünyanın kıymetli Sümeroglarından, Türkiye’nin birinci bayan Sümerologu, “Son Sümer Kraliçesi” hayata 110 yaşında gözlerini yumdu. Hayatın manasının üretmek ve sevmek olduğunu söyleyen ‘Son Sümer Kraliçesi’ ömrünün son günlerine kadar sürekli bilginin peşinde koştu.
Hayata gözlerini Birinci Dünya Savaşı’yla açan Çığ, Osmanlı’nın son yıllarını ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğumuna şahitlik eden, nesilleri deviren bir isim.
Güzelliğe, yeterliliğe inancını hiç kaybetmeyen, Sümer tabletlerinin çözülmesi, yayımlanmasını sağlayan, sayısız çalışmalara ve kitaplara imza atan Çığ’ın 110 yıllık hayatını bir yazıya sığdırmak elbette ki çok güç…
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna da tanıklık eden, Türkiye’de ‘bilim insanı’ denince akla birinci gelen isimlerden Muazzez İlmiye Çığ’ın çizdiği yol akabinde gelenlere ışık tutmaya devam ediyor.
“TÜM MİRASIM ÖĞRETEBİLDİKLERİM”
İşte Çığ’ın “Ne diyor Sümerliler? Biliyorsun, neden öğretmiyorsun?” Benim de tüm mirasım öğretebildiklerimdir” diyen Çığ’ın gençlere ilham verecek hayatı ve hayat ideolojisi…
ÇIĞ’IN HAYATININ DÖNÜM NOKTASI
1936’da Ankara Üniversitesi’nde Hititoloji kısmında eğitimine başlayan Çığ hayatının dönüm noktasının bu yıllarda olduğunu söylemiş, “Zaman vakit geçmişi düşünüyorum. Değerli şeyler yaşadık. Fakat en kıymetlisi Ankara’da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde Hititoloji-Sümeroloji kısmını bitirdim. Alman hocamız üniversitede kalmamızı istedi. O vakit nişanlı olduğum için üniversitede kalmayı istemedim. “Ya nişanlım üniversitede kalamazsa.” diye üniversitede kalıp meslek yapmayı istemedim. Sonrasında beni İstanbul Arkeoloji Müzesine tayin ettiler. İşte hayatımın en muazzam vakti o devirde oldu. Benim için büyük bir dönüm noktası. O nokta ile bugüne geldim. Orada yaptığım çalışmalar beni bugüne getirdi. Çok muazzam zamanlardı” demişti.
BAŞARISININ SIRRI DÜŞÜNMEDEN ÇALIŞMAK
Çığ için muvaffakiyetin sırrı düşünmeden çalışmaktı. Sümer’e nazaran yalnızca bilmek yetmezdi, bilgi öğretilmeliydi. Çığ Anadolu Ajansı’na verdiği röportajda, “Düşünmeden çalışsınlar, bol bol okusunlar. Kendilerine bir amaç koydularsa o maksadı devam ettirsinler. Oradan oraya geçmesinler. Bol bol çalışmak öteki bir şey değil, hayat çalışmaktır. Şayet çalışırsanız hoş gidiyor. Sümerliler 5 bin yıl evvel “Boş vakit geçirdiniz, neye fayda?” demiş. Boş vakit geçirdin neye yaradı? Madem ki biliyorsun neden öğretmiyorsun? Bildiğini öğreteceksin o da bir şeydir. Birtakım beşerler okur lakin hepsi kendinde kalır. Hiçbir değeri yok. Bence mezara götürecek o bilgileri. O bilgiden bir şey yapmak lazım. Kitap, makale yazacaksın, anlatacaksın, bildiğini kesinlikle etrafa saçacaksın. Bu çok kıymetli.” sözlerini kullanmıştı.
“CESUR DEĞİLSEN HAYATTA İZ BIRAKAMAZSIN”
Çığ’ın şu tavsiyeleri de ömrümüzü manalı kılacak cinsten:
“Anlamlı bir hayat yaşadıktan sonra ne kadar yaşadığımızın bir ehemmiyeti yok. Elimizi taşın altına koyacak sorumluluk alırken tereddütsüz olacağız. Hayatın manası üretmek ve sevmek. Bu yüzden de devayı çalışmakta, hem de çok çalışarak yaşamakta ve karşılık beklemeden sevmekte buldum. Gelişmeye cüret edecek kadar mert değilsen hayatta iz bırakamazsın.”
“BU HAYATTA YAŞACAĞIMI YAŞADIM, AKLIMDA KEŞKE DİYE BİR ŞEY KALMADI”
Büşra Sanay’ın kendisiyle yaptığı röportajlardan oluşan “Yaşadım Demek İçin” kitabında kaleme aldığı önsözünde de “Bu hayatta yaşayacağımı yaşadım, alacağımı aldım. Yapmak istediğim çabucak her şeyi yaptım. Aklımda “keşke” diye bir şey kalmadı. Ne diyor Sümerliler? ‘Biliyorsun, neden öğretmiyorsun?” Benim de tüm mirasım öğretebildiklerimdir. Hâlâ gelip benden bir şey öğrenmek, almak isteyene kapım her vakit açık. Hepinizden tek beklentim var: Yaşınız kaç olursa olsun, okumaktan ve yorumlamaktan vazgeçmeyin. Ne, neden olmuş, fikir edinin. Ne olursa olsun düzgün düşünmekten feragat etmeyin. Şartlar sizi yoruyor, biliyorum. Tekrar de mevt hariç her kuralda, sizi keyifli edecek ayrıntıların kapalı olduğunu bilin. Ve asla kin beslemeyin.” sözleri ömür ideolojisine dair ipuçlarını içeriyordu.
Cumhuriyet’in aydınlık yüzlerinden Çığ gençlere Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk kitabını okumalarını tavsiye etmiş, “Atatürk olmasaydı biz olmayacaktık” kelamlarıyla de Atatürk sevgisini lisana getirmişti.
Türkiye “Son Sümer Kraliçesi”ni kaybetse de fikirleri, hayat ideolojisi gençlere örnek olmaya devam edecek.