Ahmet Boyacıoğlu
“Arakçılar” (Shoplifters), “Kimse Fark Etmiyor” (Nobody Knows) ve “Bebek Servisi” (Broker) üzere sinemalarından hatırlayacağınız Kore-eda Hirokazu, yeni sineması “Canavar” (Monster) ile yedinci defa şenliğin müsabaka kısmında yer alıyor.
Kore-eda Hirokazu Eşini kaybettiği için oğluna daha muhafazacı yaklaşan yalnız bir anne, oğlunun okulda şiddet gördüğünü fark edince soluğu okul müdürünün yanında alıyor. Çocuk, öğretmeninin ‘Senin beynin bir domuz beynine dönüşmüş’ dediğini söylüyor. Kulağını o denli bir çekmiş ki, kanatmış. Çocuk aslında cin üzere zeki. ‘Yalan olduğunu biliyorum zira televizyonda gösteriliyor’ repliği bunu anlamak için kâfi. Sinemanın on bir yaşındaki kahramanının ömür, mevt ve memnunluk üzere uzunluğundan büyük kederleri var. Burada Japonların özür dileme kültürünün ne kadar gelişmiş olduğuna şahit oluyoruz. ‘Öğretmenin parmağı çocuğun burnuna değdiği için’ başta okul müdürü olmak üzere bütün öğretmenler yerlere kadar eğilerek anneden tekraren özür diliyorlar. Bizim ülkemizde hiçbir vakit şahit olamayacağımız bir davranış. Biz artık doktor dövmeyi milli spor sanan bir ülkeyiz. Okul da bir tuhaf. Hem öğretmenler hem de öğrenciler kapıda ayakkabılarını çıkartıp içeri giriyorlar. Müdür yerleri temizliyor. Tahminen Türkiye ile tek benzerlik öğretmen ücretlerinin düşük olması. Buna da ben çok şaşırdım zira daima Japonya eğitime çok kıymet verir diye bilinir.
Sonra sinemanın kurgusu değişiyor… Geriye dönüşlerde, farklı kamera açılarıyla birinci yarıda izlediğimiz olayların hiç de bizim algıladığımız üzere olmadığını fark ediyoruz. Çocukların erişkinlerce anlaşılması güç dünyalarına girmeye çalışırken mevt başta olmak üzere anne babaların çocuklarının problemleriyle nasıl başa çıkmaya çalıştıklarını izliyoruz. Çocuklara şiddet uygulamakla suçlanan öğretmenin aslında saf olduğu ortaya çıkıyor fakat yanlış anlaşılmalar birbirini takip ediyor. Sinemadaki her karakterin diğerlerinden gizlediği bir sırrı, geçmişle ilgili hesaplaşması ve unutması güç bir kıssası var. En çarpıcı olanı da okul müdürüne ilişkin.
Filmi izlerken insanın aklına Akira Kurosawa’nın yönettiği 1950 imali sinema klasiği “Rashomon” geliyor. Rashomon, ‘doğruluğundan kuşku etmek’ manasına geliyormuş.
Monster (2023) İzleyiciyi aksi köşeye yatırıp şaşırtmak doğal olarak her senaristin hayalidir. Fakat ‘o köşe, bu köşe’ derken izleyici yolunu kaybedip salonu terk etmemeli. Burada herkes sinema hakkında konuşurken “Yönetmenin en yeterli sineması değil ama…” cümlesiyle başlıyor.
Sonuçta ortada bir canavarın da olmadığını anlıyoruz. Münasebetiyle sinemanın ismi da boşlukta kalıyor. Manzaralar şahane, başta çocuklar olmak üzere oyunculuklar da kusursuz. Kısa bir mühlet evvel ölen Ryuichi Sakamoto’nun fevkalâde müziğini de unutmamak gerek.
Filmin sonlarına gerçek on bir yaşındaki çocuğun, en yakın arkadaşına duygusal bir yakınlık duyduğuna, buna kendisinin de şaşırdığına ve ne yapacağını bilemediğine şahit oluyoruz. Geçen yıl Şenliğin müsabaka kısmında yer alan Belçika sineması “Yakın” (Close) ile benzerlik gösteren bir durum. Lakin bu tuhaf yakınlaşma daha sonraki sahnelerde devam etmiyor ve senaryoda bir yama üzere duruyor.
Almanya’da yapılan bir araştırma, iştirakçilerin yüzde 99.7’sinin insanların cinsel tercihleriyle hiç ilgilenmediğini ortaya koymuş. Bu hususa en çok kafayı takanlar ise siyasetçiler ve sinema bölümünde çalışanlar. Sosyologlar ve psikiyatristler tarafından kesinlikle araştırması gereken bir durum. Birileri yüksek sesle “Size ne insanların özel hayatından?” deme hamasetini bulmalı.